چرا بعد از ناهار خواب آلود مي شويم؟

خيلي از ما يا بهتر بگوييم همه ما بعد از غذا خوردن به خصوص بعد از وعده ناهار خواب آلود مي شويم و اگر سر کار ناهار بخوريم دلمان مي خواهد دور از چشم همکاران و صد البته رييس چرتي کوتاه بزنيم!در اين ساعات که معمولا بين يک يا دوي عصر است، کار کردن برايمان سخت تر مي شود و ممکن است در کارمان اشتباه کنيم.
گاهي اوقات اين خواب آلودگي به قدري زياد است که حتي نمي توانيم چشمان خود را باز نگه داريم و آرزو مي کنيم کاش کنار اتاق کارمان تخت خوابي هم بود و اجازه داشتيم بدون دردسر و ترس از توبيخ رييس نيم ساعتي چرت بزنيم. البته اين خواب آلودگي با احساس ترس و گناه هم آميخته مي شود.
از اين مي ترسيم که مبادا مديرمان ناگهان درون اتاق سرک بکشد و ما را ببيند که سخت خميازه مي کشيم و آب از چشمانمان راه افتاده است يا بدتر از آن اينکه ممکن است در کارمان اشتباه کنيم و از اين احتمال احساس گناه مي کنيم. به عبارتي در اين ساعات پاياني کار که معمولا تا ساعت چهار يا پنج عصر طول مي کشد، مدام به ساعت نگاه مي کنيم و منتظرهستيم که ساعات کاريمان تمام شود و از اين حالت خلاص شويم.

علت واقعي خواب آلودگي بعد از ناهار چيست؟
 

الف) غذاي چرب و سنگين و کاهش اکسيژن خون
متاسفانه بيشتر ما در وعده ناهار غذاهاي سنگين و چرب مي خوريم که حجم آن هم کم نيست. به همين علت وقتي اين غذاها وارد روده مي شوند، خون بيشتري روانه اين قسمت از بدن مي شود تا اين همه مواد غذايي سنگين را هضم کند. به طور طبيعي پس از اينکه خون بيشتري وارد دستگاه گوارش و روده ها مي گردد، از حجم خوني که به مغز وارد مي شود کاسته خواهد شد و به همين جهت ميزان اکسيژن در مغز پايين خواهد آمد و همين باعث مي شود احساس خستگي کنيم.
ب) تغييرات در PH خون
در طي فرآيند هضم غذا اسيد بيشتري در خون ترشح مي شود که PH خون را تغيير داده آن را آلکالين مي کند. همين آلکالينه شدن خون هم مي تواند باعث خواب آلود شدن ما شود. اگر خوب دقت کنيد متوجه خواهيد شد که وقتي غذاهاي بسيار شيرين و داراي کربوهيدرات زياد مي خوريد، اين حالت خواب آلودگي و سستي بيشتر خواهد شد. اين غذاها قند خون را به يکباره بالا مي برند و همين باعث مي شود که پانکراس( لوزالمعده) مقدار زيادي انسولين ترشح کند. اين مقدار فراوان انسولين پروتئيني به نام« تريپتوفان» را به سوي مغز مي راند و اين ماده در مغز به سروتونين تبديل مي شود. اين ماده شيميايي که مسووليت رساندن پيام هاي عصبي از يک سلول عصبي به ديگري را بر عهده دارد، در شکل گيري فرآيند خواب هم نقش مهمي ايفا مي کند. وقتي ميزان اين ماده در مغز افزايش مي يابد، ما خواب آلود مي شويم.

چه کنيم که بعد از غذا خوردن خوابمان نگيرد؟
 

- يک پياده روي کوتاه پس از ناهار به کاهش اين خواب آلودگي و سستي کمک مي کند. اين کار جريان خون را در بدن افزايش مي دهد که سطح قند خون را محدود مي کند و ميزان انسولين خون را نيز پايين نگه مي دارد.
- يک راه حل مفيد ديگر اين است که مراقب غذا خوردن خود باشيد. از خوردن غذاهايي مانند سيب زميني، برنج، نان به مقدار زياد يا پاستا به عنوان ناهار و همچنين از خوردن دسرهاي داراي قندهاي ساده مانند شيريني، شکلات و بستني خودداري کنيد. اين خوراکي ها داراي قندهاي ساده هستند که خوردنشان با بالا بردن ناگهاني قند خون موجب ترشح زياد انسولين در خون، افزايش ميزان ترشح سروتونين در مغز و در نهايت خواب آلودگي شما مي شود.
- در وعده ناهار کمتر غذا بخوريد. صبحانه اي حاوي غذاهاي پر پروتئين بخوريد و به عنوان ميان وعده يک خوراکي سبک و مفيد مانند ميوه يا ماست کم چرب ميل کنيد و وعده ناهار را مختصر صرف کنيد. با اين کار سطح قند خون متعادل مي ماند و از ترشح بيش از حد انسولين جلوگيري خواهد شد.
- نوشيدني هاي کافئين دار کمتر بنوشيد. اکثر ما پس از ناهار يک فنجان چاي يا قهوه مي نوشيم تا به گمان خود سرحال بياييم، شايد تعجب کنيد ولي در واقع اين نوشيدني ها فقط براي مدت کوتاهي ما را سر حال مي آورند و اندکي بعد دوباره همان رخوت و سستي به سراغمان خواهد آمد. برخي افراد هم به نوشيدن چاي يا قهوه معتاد مي شوند و بدون نوشيدن آن پس از ناهار همچنان چرت مي زنند و گاهي ممکن است پشت ميز کار يا حين رانندگي خوابشان ببرد. به جاي نوشيدن چاي يا قهوه مي توانيد چاي سبز بنوشيد که هم کافئين کمتري دارد و هم به آن معتاد نخواهيد شد.
در حالت عادي خواب آلودگي بعد از غذا خوردن طبيعي است، ولي اگر ديديد که با اين خواب آلودگي اسهال هم داريد و نفخ کرده ايد دقت کنيد، چون ممکن است نشانه اي از آلرژي غذايي يا عدم تحمل به يکي از مواد موجود در غذا باشد. گاهي اوقات هم نشان دهنده مشکلاتي است که ممکن است همراه با ترشح انسولين در بدنتان ايجاد شود. اين اختلال مي تواند با حس گيجي، سردرد و احساس ضعف خودش را نشان دهد. در صورت بروز هر دو حالت بايد به پزشک مراجعه کنيد.
منبع: دنياي تغذيه 97